مقدمه
کوهنوردی یکی از جذابترین و در عین حال چالشبرانگیزترین فعالیتهای ورزشی و تفریحی در طبیعت است. صعود به قلهها نه تنها باعث افزایش توان بدنی میشود، بلکه ذهن را نیز تقویت میکند. اما در دل این لذت، خطراتی نیز نهفته است که تنها با آمادگی، دانش کافی و لوازم کوهنوردی مناسب میتوان از آنها پیشگیری کرد. در این مطلب ده نکته کلیدی و ضروری برای کوهنوردی ایمن را بررسی میکنیم؛ نکاتی که نه تنها سلامت شما را تضمین میکنند، بلکه تجربهای بینظیر برایتان رقم میزنند.

استفاده نادرست از تجهیزات کوهنوردی
هیچگاه با کفش نو وارد برنامه کوهنوردی نشوید و حتماً قبل از صعود چند مرتبه با کفش جدید راه بروید تا پا به آن عادت کند. طول باتوم را متناسب با شیب مسیر تنظیم کنید. در سربالاییها باتوم را کوتاهتر و در سراشیبیها بلندتر کنید. در کوه زمین سرد است و انتقال گرما سریع انجام میشود. همواره داشتن زیرانداز کوهنوردی خوب از کاهش دمای بدن در هنگام خواب جلوگیری میکند. کوله پشتی کوهنوردی خود را به صورت یک بندی بر روی شانه های خود قرار ندهید. این کار باعث میشود خون بهصورت ناقص در بدن جریان پیدا کند و به شانه شما آسیب برسد.
در محل مناسب و دور از جریان آب، چادر کوهنوردی خود را برپا کنید و همیشه چادر را محکم با میخ و طناب تثبیت کنید تا در برابر باد مقاومت کند. برای پیشگیری از تاول از جوراب مخصوص کوهنوردی و چسب ضد تاول استفاده کنید. جورابهای کوهنوردی جنس حولهای مانند دارند که رطوبت پا را به سرعت به خود جذب میکنند. از کاور کوله پشتی مناسب استفاده کنید تا هیچ آسیبی به وسایل داخل کوله نرسد.
اشتباهات غذایی
اشتباهات غذایی مانند دیگر اشتباهات صرفاً باعث اتلاف انرژی و وقت نمیشود و ممکن است به قیمت جان شما تمام شود. هر ۲۰ تا ۳۰ دقیقه چند جرعه آب بنوشید، کمآبی باعث بروز سردرد و عدم تعادل در کوهنوردی میشود. اگر همیشه با خود نوشابه به کوه میبرید موقعی آن را مصرف کنید که ضربان قلب متعادل باشد چرا که قند داخل نوشابه ضربان قلب را بهشدت بالا برده و احتمال سکته قلبی را افزایش میدهد. از مصرف غذاهای چرب خودداری کنید؛ زیرا در هنگام کوهنوردی خون در عضلات تجمع پیدا میکنند و معده خون کافی برای هضم غذا را ندارد و شما را با مشکل مواجه میکند.

اشتباهات فردی
قبل از حرکت بدنتان را بهخوبی گرم کنید و در پایان برنامه حرکات کششی انجام دهید تا از سفت شدن عضلات جلوگیری شود. به خانواده یا دوستان اطلاع دهید که چه ساعتی بازمیگردید و مسیرتان چیست. در گروههای بیش از دو نفر صعود کنید و تنها نباشید. هرگز در کوه ندوید و بهآرامی در مسیر قدم بگذارید. از مسیر های بیراهه حرکت نکنید؛ چون ممکن است کوه ریزش کند و خطرآفرین باشد. مسیرهای اصلی بارها تست شدهاند و هرگز دچار ریزش نمیشوند.
بیتوجهی به علائم بدن
یکی از خطرناکترین اشتباهات در کوهنوردی توجه نکردن به درد های بدن است. وقتی بدن درد میگیرد، سرگیجه یا ضعف احساس میشود، اینها نشانههایی از خستگی شدید، کمآبی، یا حتی مشکلات جدیتر مثل ارتفاع زدگی یا آسیب هستند. نادیده گرفتن این علائم و ادامه مسیر بدون استراحت کافی میتواند باعث تشدید وضعیت و حتی بروز حوادث جدی شود. بهترین کار این است که به بدن گوش داد، در صورت نیاز توقف کرد و مایعات مصرف کرد. در صورت ادامه مشکل مسیر را ترک یا از همنوردان خود کمک بخواهید.
عدم آشنایی با مسیر
یکی از اشتباهات رایج نشناختن مسیر حرکت است که میتواند خطرساز باشد. وقتی کوهنورد بدون داشتن نقشه یا اطلاعات کافی درباره مسیر حرکت میکند، احتمال گم شدن زیاد میشود. این مشکل در مسیرهای پیچیده یا مناطق ناآشنا بیشتر به چشم میآید. گمراه شدن باعث هدر رفتن انرژی، تأخیر زیاد، و در شرایط بد آب و هوایی، حتی خطر جانی را به همراه دارد. بهترین راه پیشگیری مطالعه دقیق مسیر قبل از شروع، داشتن نقشه یا ابزارهای مسیریابی و در صورت امکان حرکت با راهنمای باتجربه است.
برآورد نادرست از شرایط آب و هوا
کوهستان به طور ناگهانی ممکن است دچار تغییرات شدید آب و هوایی شود، مانند بارش باران، برف، مه غلیظ یا باد شدید. اگر کوهنورد بدون بررسی پیشبینی هوا حرکت کند یا تجهیزات مناسب برای شرایط نامساعد نداشته باشد، ممکن است دچار سرمازدگی، خیس شدن یا حتی گمشدن شود. برای جلوگیری از این خطر، باید پیش از حرکت وضعیت آب و هوا بررسی شود و لباس و تجهیزات مناسب مثل لباس ضدآب، پانچو یا بادگیر به همراه داشت.

جمعبندی
کوهنوردی، فعالیتی جذاب و آموزنده است. اما این لذت فقط زمانی پایدار میماند که با آمادگی، تجهیزات کوهنوردی مناسب و دانش همراه باشد. رعایت این ده نکته کلیدی، ایمنی، آسایش و بهرهوری شما را در سفرهای کوهستانی افزایش میدهد. پس پیش از هر صعود، خوب برنامهریزی کنید، تجهیزات کامل ببرید و از طبیعت با آگاهی لذت ببرید.